Χόπερ, Άνθρωποι στον ήλιο, 1960, Ουάσιγκτον, Εθνικό Μουσείο της Αμερικανικής Τέχνης. Ένας από τους πιο όψιμους πίνακες του καλλιτέχνη, που αντί να αφηγείται προβάλλει μια κατάσταση της ύπαρξης
ΣΤΩΙΚΙΣΜΟΣ
“Tου ανθρώπινου βίου η διάρκεια είναι στιγμή, η ύλη ρευστή, η αίσθηση αμυδρή, όλου του σώματος η σύσταση φτιαγμένη για να σαπίσει, η ψυχή είναι σβούρα, η τύχη δεν προβλέπεται και η φήμη δεν κρίνεται. Με άλλα λόγια, του σώματος όλα ποταμός κι επιδρομή από ξένους και η φήμη μετά θάνατον λήθη.Τι λοιπόν μπορεί να μας οδηγήσει; Ένα και μόνο, η φιλοσοφία. Και τούτο, όσο κρατούμε το εσωτερικό μας δαιμόνιο μακριά από ατιμία και βλάβη, δυνατότερο από ηδονές και πόνους, να μην κάνει τίποτε όπως τύχει, ούτε με ψευτιές και με υποκρισία, και να μη χρειάζεται άλλοι να κάνουν ή να μην κάνουν κάτι.Επίσης, τα συμβάντα και τα μοιραία να τα παραδέχεται, γιατί έρχονται απ’όπου κι αυτός ήλθε, και πάνω απ’ όλα τον θάνατο με ήρεμη γνώμη να τον περιμένει όχι ως άλλο τι παρά ως διάλυση των στοιχείων, από τα οποία κάθε ζώο συνίσταται. Αν λοιπόν για τα στοιχεία χωριστά δεν είναι τίποτε το φοβερό ακατάπαυστα να μεταβάλλονται σε κάτι άλλο, γιατί να φοβάται κανείς τη μεταβολή και τη διάλυση του συνόλου; Eίναι πράγμα φυσικό και κακό δεν έρχεται από τη φύση”
(Μάρκος Αυρήλιος,Τα εις εαυτόν, 2, 17, μτφρ. Σοφία Μαντά).
Στο παραπάνω απόσπασμα ο Ρωμαίος φιλόσοφος Μάρκος Αυρήλιος διατυπώνει επιγραμματικά μερικές κύριες αντιλήψεις της στωικής φιλοσοφίας. Νομίζετε ότι συμφωνούν με αυτό που στην καθημερινή ζωή χαρακτηρίζουμε "στωικότητα";
Σύμφωνα με το Μάρκο Αυρήλιο τα πάντα είναι ατμός! Από τη στιγμή που ερχόμαστε στον κόσμο όλα είναι φυσικά, προκαθορισμένα και με τελικό προορισμό το θάνατο. Μετά από αυτόν η λήθη. Με κάνει να πιστεύω ότι δεν αξίζει να παλέψω για τίποτα, αφού ό,τι είναι να γίνει θα γίνει. Πρέπει να υπομείνω τα πάντα με στωικότητα, γιατί είναι μοιραίο να συμβούν. Να χαλιναγωγώ καθετί που με κάνει να νοιώθω ζωντανή για να φτάσω στον τελικό προορισμό έτοιμη και αβλαβής, χωρίς φόβο και πάθος, απαθής και αδιάφορη.
Πιστεύω πως την στωικότητα στη σημερινή εποχή την εννοούμε με διαφορετικό τρόπο. Είναι τέτοια η εποχή που ζούμε και η περίοδος που διανύουμε που αναπόφευκτα θα χρειαστεί να υπομείνουμε πολλά, αλλά και να επιμείνουμε για να κερδίσουμε πολλά περισσότερα. Η καθημερινότητα είναι - τι άλλο; - ένας διαρκής αγώνας που αν καθίσουμε με σταυρωμένα τα χέρια, το σίγουρο είναι ότι θα αποτύχουμε.
Σίγουρα υπάρχουν πράγματα και καταστάσεις στη ζωή που πρέπει να τις βιώσουμε με υπομονή και ψυχραιμία, όχι όμως να υιοθετούμε στα πάντα την ίδια στάση. Πιστεύω πως στωικότητα στην καθημερινότητά μας σημαίνει την υπομονή και την κατανόηση που καλούμαστε να δείξουμε απέναντι στους άλλους. Να έχουμε διάθεση να διδάξουμε και να διδαχθούμε από αυτούς και αν χρειαστεί να ανεχτούμε και διαφορετικές αντιλήψεις, προκειμένου να κατακτήσουμε τη σοφία και τη γνώση
Νεοφωτίστου Ελένη ΒΘ2
Η επιρροή του στωικισμού συνεχίζεται στην καθημερινή ζωή. Στα νέα ελληνικά η λέξη ''στωικότητα'' σημαίνει καρτερικότητα και αντιμετώπιση δυσάρεστων καταστάσεων με στοχαστική διάθεση και αταραξία. Ως βασικά χαρακτηριστικά της στωικής φιλοσοφίας αναφέρονται η αδιαφορία για καθετί εξωτερικό, η λογικότητα, ο ηθικός ιδεαλισμός. Ο άνθρωπος πρέπει να ζει σύμφωνα με τη φύση, να αντιδρά, να παραδέχεται όσα συμβαίνουν και θεωρούνται λογικά. Το να μην αντιδράς θεωρείται παθητικότητα. Η φιλοσοφία ρωτά μόνο αν κάτι είναι σωστό που θα κάνει τον άνθρωπο ''ευδαίμονα'' ως προς τα ιδιαίτερα γνωρίσματα του είδους του, ως άτομο και ως κοινωνικό ον.
Ντρέκη Θεοδώρα ΒΘ2
Κατά τους στωικούς φιλοσόφους η ανθρώπινη φύση είναι τμήμα της παγκόσμιας φύσης, η οποία καθοδηγείται και κυβερνάται από τον συμπαντικό νόμο της λογικής. Ο άνθρωπος, ως έλλογο ον, συγγενεύει όχι μόνο με τα ζώα, αλλά και με τον Θεό και πέραν του ενστίκτου διαθέτει και ηθική αίσθηση. Επομένως στόχος του ανθρώπου είναι να έρθει σε αρμονία με το σύμπαν, το οποίο ως λογικό και αγαθό του μεταφέρει τις ιδιότητές του. Στην καθημερινή ζωή στωικότητα ονομάζουμε την ψυχραιμία και την επιείκεια. Συνεπώς, τα λόγια του Μάρκου Αυρήλιου συνάδουν με αυτό που χαρακτηρίζουμε στωικότητα στην καθημερινή ζωή, αφού και τα δύο έχουν ως κοινό παρονομαστή την αρμονία και την υπομονή που πρέπει να δείχνουμε. Η μόνη διαφορά η οποία υπάρχει είναι ότι στην καθημερινότητά μας υπάρχει μια πιο ρεαλιστική απόδοση της έννοιας στωικότητα,.Παρόλα αυτά δεν μπορούμε να την αγνοήσουμε για κανένα λόγο, καθώς αποτελεί το θεμέλιο λίθο ενός ολόκληρου φιλοσοφικού κινήματος.
Μπιλάλη Μαρία ΒΘ2
Στο κείμενο αυτό ο Ρωμαίος φιλόσοφος Μάρκος Αυρήλιος διατυπώνει επιγραμματικά μερικές κύριες αντιλήψεις της στωικής φιλοσοφίας. Σίγουρα όμως τίποτα από αυτά δεν σχετίζεται με αυτό που στην καθημερνή ζωή χαρακτηρίζεται ως στωικότητα, αν εννοούμε την πλήρη αδιαφορία για οτιδήποτε συμβαίνει γύρω μας. Σύμφωνα με το στωικισμό στη φιλοσοφία, καθήκον του ανθρώπου είναι να θέσει τον εαυτό του σε αρμονία με το σύμπαν, το οποίο, ως λογικό και αγαθό του μεταφέρει τις ιδιότητές του. Ο αληθινά στωικός είναι ένας άνθρωπος που υποτάσσεται στη φύση με θάρρος και αξιοπρέπεια, επειδή αντιλαμβάνεται ότι είναι καταδικασμένη οποιαδήποτε αντίσταση απέναντί της. Ο στωικός δεν αρνείται τον κόσμο των θνητών πραγμάτων, ούτε όμως και εξαρτάται από αυτόν, απλώς ζει ατάραχα μέσα του, ενώ συμμετέχει σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής.
Πίσχινα Μαρία ΒΘ2
Με τον όρο 'στωικός' χαρακτηρίζουμε σήμερα τον ψύχραιμο άνθρωπο. Τον ήρεμο και εκείνον που αντιμετωπίζει την όποια κατάσταση με καθαρό μυαλό. Από την άλλη, κατά τους στωικούς, η ανθρώπινη φύση είναι τμήμα της παγκόσμιας φύσης, η οποία καθοδηγείται από το συμπαντικό νόμο της Λογικής και κύριο ζητούμενο του βίου είναι το να ζει κανείς σύμφωνα με τη φύση του, η οποία για τον άνθρωπο, μέσω της λογικότητάς του, οδηγεί προς την Αρετή, άρα το ΄΄κατά φύσιν ζην'' σημαίνει ''κατ' αρετήν ζην''. Η αρετή είναι το μόνο αγαθό και μόνο απ' αυτήν εξαρτάται η ευημερία. Όλα τα υπόλοιπα, ευχάριστα ή δυσάρεστα, στερούνται αξίας. Επίσης ο στωικισμός διδάσκει την υπομονή, αλλά και την αδυναμία του ατόμου να αντιδράσει και να αλλάξει τα προκαθορισμένα γεγονότα και το τέλος του. Επομένως η στωική φιλοσοφία συμφωνεί με το νόημα του όρου της στωικότητας σήμερα, μόνο ως προς τα σημεία που αφορούν την ηρεμία, την υπομονή και την ψύχραιμη στάση ζωής του ατόμου, αφού ο ''στωικός΄΄, παρ' όλα τα χαρακτηριστικά του δε μένει απαθής και μοιρολάτρης και αντιδρά με περισσότερη ενέργεια απέναντι στις δυσκολίες που παρουσιάζονται.
Στέλιος Αλκίνοος ΒΘ2
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου